Biografie Żołnierzy Wyklętych
Mianem Żołnierzy Wyklętych określa się żołnierzy polskiego podziemia, którzy podczas 5-letniej okupacji nazistowskiej walczyli dzielnie o wolność Polski, a w 1945 roku nie złożyli broni i dalej stawiali opór okupacji radzieckiej. Żołnierze ci nie złożyli broni i pozostali w lasach na swoich dawnych stanowiskach partyzanckich, by walczyć z wprowadzanym siłą komunizmem i bronić ludności m.in. przed UB i NKWD.
Ścigani za bohaterstwo
Większość Żołnierzy Wyklętych zginęła na krótko po wojnie. Byli oni systematycznie łapani przez stalinowskich szpiegów, którzy przenikali do szeregów dawnych działaczy polskiego podziemia. Żołnierze Wyklęci wpadli także w pułapkę obiecanej amnestii, na mocy której mieli oni odzyskać pełnię praw obywatelskich i możliwość normalnego życia w zamian za ujawnienie swojej tożsamości. Jak się okazało, większość żołnierzy, która przystała na to rozwiązanie, została „osądzona” w niesprawiedliwych procesach i skazana na śmierć. Na tym jednak nie poprzestano; komunistyczne władze nadal ścigały dawnych członków AK i innych organizacji. Za koniec oporu Żołnierzy Wyklętych uznaje się dzień 21 października 1963 roku, kiedy to w Majdanie Kozic Górnych zastrzelono sierżanta Józefa Franczaka ps. „Lalek”.
Wyklęci z narodu
Przez lata komunistyczna władza nazywała żołnierzy AK i innych organizacji zaplutymi karłami reakcji. Propaganda starała się ukazać społeczeństwu ich nieprawdziwe oblicze i zrzucać na nich odpowiedzialność za palenie wsi, mordowanie i gwałcenie kobiet oraz dzieci. Większość wyklętych została zamęczona w więzieniach, zamordowana po procesach, będących kpiną z wymiaru sprawiedliwości lub zmuszona do emigracji i tułaczki na obczyźnie. Jedynie garstka dożyła końca komunizmu i doczekała momentu, w którym ich zasługi zostały odpowiednio uhonorowane. Ci, którym się to nie udało, zostali pośmiertnie zrehabilitowani i uznani za bohaterów narodowych. Od 2011 roku pamięć o nich jest honorowana 1 marca, czyli w Narodowym Dniu Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”.