Zaha Hadid

Zaha Hadid - życiorys

Zaha Mohammad Hadid urodziła się 31 października 1950 roku w Bagdadzie. Żyła 66 lat, umarła w szczycie swojej artystycznej formy 32 marca 2016 w Miami.

Studia matematyczne na American University w Bejrucie ukończyła w 1977, kontynuując naukę w Londynie w Architectural Association School of Architecture. Po krótkiej współpracy z Rema Koolhaasa i holenderskim Biuro Metropolitan Architecture, otworzyła swoje własne biuro architektoniczne działające do dzisiaj – Zaha Hadid Architects.

Przed wybudowaniem pierwszego budynku zdążyła zdobyć międzynarodowe uznanie dzięki konkursowym projektom. Najlepsze oceny zdobyły niezrealizowane prace w Hongkongu w ramach The Peek Club (1983) oraz budynek ograniczony wąską działką w Berlinie (1986). Prace te nigdy nie zostały zrealizowane.

Brak zleceń architektonicznych zaowocował zainteresowaniem się przez Zahę innymi dziedzinami sztuki. Projektując meble, przedmioty codziennego użytku, biżuterię czy buty stawiała na futurystyczne konstrukcje. W swoich pracach nie bała się na mocnych kolorów, które stały się jej znakiem rozpoznawczym, nieostrych krawędzi oraz brył o zniekształconych, falistych kształtach. Wspólpracowała z wieloma dużymi firmami, takimi jak Svarowski, Dupont, Alessi. W jej dorobku znajdziemy także scenografię do trasy koncertowej Pet Shop Boys, a nawet mobilny pawilon sztuki Chanel.

Bezkompromisowość irackiej architekt oraz futurystyczne wizje sprawiły, że na realizację swoich pomysłów Zaha musiała czekać 15 lat. Pierwszy większy zrealizowany projekt Hadid powstał w 1993 roku w Weil am Rhein, służąc pierwotnie jako straż pożarna fabryki Vitra. Obecnie wykorzystywany jest jako pawilon wystawienniczy.

Po tym sukcesie Hadid łatwiej było przekonać inwestorów do swoich postmodernistycznych pomysłów. W 1999 roku powstała skocznia narciarska Berg Isel w Innsbrucku według jej projektu. Wśród innych znanych prac irackiej architekt znajduje się także Muzeum Nauki Phaeno w Wolfsburgu (2005), Narodowe Muzeum XXI wieku MAXXI w Rzymie (2009), Centrum Pływackie w Londynie (2011), Centrum Hejdara Alijewa w Baku (2007-2012), czy kampus uniwersytecki King Abdullah Petroleum Studies & Research Centre w Rijadzie ukończony już po śmierci Hadid (2017).

Poza tworzeniem, Zaha zajmowała się również nauczaniem na Universität für Angewandte Kunst (Uniwersytecie Sztuki Użytkowej) mieszczącym się w Wiedniu, oraz na Columbia University, Harvardzie i Yale. Swoim studentom imponowała swoją ekstrawagancją, nowatorską myślą oraz niechęcią do tworzenia za pomocą komputera. Uważała, że maszyna ją ogranicza, a swoją wizję architektury chciała kreślić własnoręcznie. Jako pierwsza kobieta otrzymała w 2016 roku Królewski Złoty Medal Imperium Brytyjskiego, zwracając uwagę, że jej dzieła należy postrzegać w kontekście feminizmu.

Biografie członków Royal Academy of Arts