Stanisław Przybyszewski

Stanisław Feliks Przybyszewski – ur. 7 maja 1868 w Łojewie pod Inowrocławiem, zm. 23 listopada 1927 w Jarontach pod Inowrocławiem, jeden z najważniejszych polskich pisarzy, inicjator polskiej moderny. Jednocześnie jest twórcą bardzo zapomnianym, którego twórczość dopiero od niedawna zaczyna być ponownie wydawana i reinterpretowana. W okresie świetności był żyjącą legendą – nie tylko ze względu na osiągnięcia literackie, ale także przez liczne skandale obyczajowe, pijaństwo, domniemany satanizm. „Stachu”, bo tak go zwykle nazywano, wychował się pod zaborami w Wielkopolsce i jako młody człowiek wyjechał do Niemiec. Poznał tam berlińską cyganerię, ludzi takich jak Strindberg czy Edvard Munch (z którym się zresztą zaprzyjaźnił). Swoje pierwsze dzieła Przybyszewski stworzył w języku niemieckim. Następnie wyjechał do Norwegii, tam również poznawał miejscową bohemę. Tymczasem do Polski dotarła już sława „der Geniale Pole” – genialnego Polaka, jak nazywali go Niemcy. W 1898 roku Przybyszewski przybył koleją do Krakowa; dzień ten wielu krytyków uważało za przełomowy dla epoki. Przybyszewski szokował nie tylko głoszoną zasadą „sztuka dla sztuki”; intrygujący był styl życia artysty – stworzył on bowiem krakowską cyganerię nazywaną „dziećmi szatana”. Okres świetności jednak przeminął, w późniejszych latach Przybyszewski miał nawet problemy z utrzymaniem finansowej płynności. Jako literat był już właściwie zapomniany, jako postać wciąż wzbudzał emocje. Jego życie doskonale opisuje napis na jego nagrobku – „Meteor Młodej Polski”. Był jak meteor – świecił jasno ale szybko przeminął.