Tadeusz Reytan

Życiorys Tadeusza Reytana

Tadeusz Reytan urodził się i zmarł w Hruszówce. Był polskim szlachcicem, a od 1773 posłem województwa nowogródzkiego na Sejm Rozbiorowy w Warszawie. Reytan był synem zamożnego ziemianina Dominika Raytana i Teresy z Wołodkowiczów.

Na pierwszej sesji Sejmu Rozbiorowego sprzeciwiał się zawiązaniu konfederacji pod przywództwem Adama Ponińskiego, która chciała umożliwić dokonanie I rozbioru Polski. Jego słynne liberum veto jest jednym z ostatnich pozytywnych przykładów wykorzystania tego prawa. Tadeusz Reytan sprzeciwiał się rozbiorowi zgodnie z instrukcją sejmiku w Nowogródku, który nakazywał mu bronić jedności kraju z narażeniem życia. Był legalistą, dlatego nie dążył do zerwania obrad, ale wysuwał postulat wyboru marszałka.

Mimo sprzeciwu Reytana akt konfederacji został przyjęty, co skutkowało ustanowieniem jej sądów, przed które wezwano posła. Skazano go na kary kryminalne i konfiskatę dóbr. Reytan nie zgodził się także opuścić sali obrad Sejmu Rozbiorowego i zabraniał tego także innym posłom, zastawiając im drzwi własnym ciałem. Posłowie opuścili jednak salę na rozkaz mocarstw rozbiorczych, depcząc przy tym ciało leżącego Reytana. Wyczerpany, poturbowany i pozostawiony bez jedzenia i picia poseł, opuścił sejm po 36 godzinach, otrzymując pisemną gwarancję od Austrii, Rosji i Prusów, że nie będzie podlegać represjom, a jego dobra nie zostaną skonfiskowane.

Po Sejmie Rozbiorowym Reytan wrócił na Litwę i popadł w obłęd. W wyniku choroby psychicznej popełnił samobójstwo w 1780. Nigdy nie założył rodziny.

Ciekawostki o Tadeuszu Reytanie

• Jan Matejko przedstawił scenę jego protestu na obrazie "Rejtan na sejmie 1773". ~gość
• Po powrocie do rodzinnej Hruszówki popadł w obłęd i popełnił samobójstwo. ~gość

marszałek sejmu I Rzeczypospolitej poseł na Sejm I Rzeczypospolitej